اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی

Transcript

1 ی ب فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7 صفح ای 6:-89( اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ** * فر اد خداداد کاشی جعفر عبادی سیدضیاءالدیه کیاالحسیىی خلیل حیدری سبریخ دریبفز: 395/08/02 سبریخ دذیزػ: 395/2/09 چکید ذف ای مب ؼزفی یه وبرخب ای ثب وذ بی ISIC چ بررل ی طی عب ر ػ خذیذ ثزای سخ ی لذرر ا حقبری ث وبر یزی آ ثزای 36 ف ؼز اعز. ر ػ رد اعشفبد ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی اعز. شبیح ؾب ید ذ حذ د 98 درفذ ف بیغ ایزا برنآ ید ثی 0 سب 40 درفذ رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. چ ی ش عط برنآح ف بیغ در ایزا طی س ب ر ذی فؼ دی داؽش ش عط ثبسد ی غجز ث میبط آ ب وب ذ اعز. ثز اعبط شبیح غ ا شیبسار خبؿ داد ؽذ ث ثزخی اس ف بیغ وب ؼ سؼزف ثزای افشایؼ رلبثز خبرخی زا ثب اعشب ذارد بی الس ثزای س یذ اردار حق الر ف ؼشی غشزػ فؼب یز بی ف ؼشی در لب ت سؼب ی ب س فی یؽ د. طبق بىدی ياشگان کلیدی:.D22, D24, L3 :JEL سبثغ سقبدفی زسی رلبثز لذرر ا حقبری برنآح ؽبخ ز ز. khodadad@pnu.ac.ir Jebadi@ut.ac.ir kiaalhoseini@mofid.ac.ir kh.heidary@itsr.ir * اعشبد دا ؾ ب دیب ر س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: ** دا ؾیبر الشقبد دا ؾ ب س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: اعشبدیبر الشقبد دا ؾ ب فیذ س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: دا ؾد ی دوشزی دا ؾ ب فیذ ) یغ ذ غئ ( س زا ایزا دغز ا ىشز یىی:

2 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 8:. مقدم ثبسار بی رلبثز وب ث ای ػ یو ذ و س یذو ذ ب ثب ع د الشقبدی ففز حذاوثز مذار حق را س یذ خ ا ذ د. در مبث ثبسار بی ا حقبری ا حقبر بل ثبػث خ ا ذ ؽذ عطح س یذ وب ؼ یبفش در شید لی ز ثبالسز اس ثبسار بی رلبثشی ثبؽذ. در چ ی حب شی فش یؽ د و س یذو ذ ب س ا بیی دار ذ لی ز حق را ثبالسز اس شی بیی لزار د ذ ای س ا بیی لذرر ا حقبری سؼزیف ی زدد. سؼیی ا ذاس لذرر ا حقبری ث ػ ا اخال و ذ در شبیح خ ة رلبثز وب یىی اس ض ػبر اف ی دبی ای الشقبد ف ؼشی سدزثی اعز. ثزای ا ذاس یزی لذرر ا حقبری در عطح ثبسار یب ف ؼز یب ث ب ب ا ذاس یزی لذرر ا حقبری ر یىزد بی خش فی خ د دارد. دیؾزفز بی ظزی ف رر زفش سیبدی در س ی چ ی اعز. ر ػ بی ا ذاس یزی لذرر ا حقبری اس خ ج بی خش ف لبث سفىیه یثبؽ ذ. ثزای ثب آ ب را یس ا ث ر ػ بی دبرا شزیه غیزدبرا شزیه سفىیه وزد. ػال ثز سمغی ث ذی ف ق ر ػ بی ثزآ رد لذرر ا حقبری ث ر ػ بی عبخشبری غیزعبخشبری ا دب یؽ د. ا جش ز یه اس د ر ػ دبرا شزیه غیزدبرا شزیه یس ا ذ در لب ت ر ػ بی عبخشبری یب غیزعبخشبری لزار یز ذ. سبویذ ر ػ بی عبخشبری ثز ای اعز و س زوش ثبسار مؼ سؼیی و ذ ای در ؽى یزی لذرر ثبساری دارد. ر ػ بی عبخشبری ا ذاس یزی لذرر ا حقبری س عط ار د ب فىزی بر ارد اعشفبد ؽذ. در ای ر ػ ثزای ا ذاس یزی لذرر ا حقبری ثز ظزی سبویذ یؽ د اس ذ بی ردی اعشفبد یؽ د. در مبث ر ػ بی غیزعبخشبری ثز ظزی سبویذ دار ذ. ای ر یىزد ثب ػ ا عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ اس د 980 سب و رؽذ سیبدی د اعز ث ط ری و در حب حبضز ر یىزد غب ت در ا ذاس یزی لذرر ثبسار یب لذرر ا حقبری اعز 2 )اعچ ب غی.)202 اعز. چب ؼ اف ی در ثزآ رد لذرر ا حقبری در ر یىزد بی یبد ؽذ و ج د اطالػبر آ بری ع ا ای اعز و آیب ثب داؽش حذال اطالػبر ا ىب ثزآ رد دلیمی اس لذرر New Empirical Industrial Organization 2 Schmalensee

3 8; اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ا حقبری خ د دارد وب ج وبر ثب اعشفبد اس ذ س اثغ زسی سقبدفی ارائ وزد ذ ىبرا )202( ثزای دبعخ ث ای ع ا ر ػ خذیذی را و ػ ب ثزای ثزآ رد وبرآیی ػذ وبرآیی ث ب ب در چبرچ ة ثزآ رد س اثغ س یذ شی یب ع د اعشفبد یؽ د. ذف ای مب ؼزفی ای ر ػ در چبرچ ة ظزی عبس ب ف ؼشی خذیذ ا حقبری در ثی ف بیغ خش ف ایزا اعز. وبرثزد آ ثزای ا ذاس یزی لذرر اطالػبر آ بری اس ضؼیز عبخشبر ف بیغ ایزا ؾب ید ذ اس د ع 36 رؽش فؼب یز ف ؼشی در ایزا 3 رؽش فؼب یز ثزسز اس ظز سؼذاد ؽبغال )حذ د 0 درفذ ث ب ب( شدیه 75 درفذ فز ػ و ث ب بی ف ؼشی حذ د 65 درفذ ارسػ افش د ف ؼز را ث خ د اخشقبؿ داد ا ذ 2 ) زوش آ بر ایزا 392(. ثز ای اعبط فزضی ای اعز و»رفشبر س یذو ذ ب ف ؼشی ایزا غیزرلبثشی اعز.«ث ػجبرر دی ز عبخشبر ف ؼز ایزا ا حقبری اعز. ای مب یو ؽذ ثب اعشفبد اس ثزآ رد 3 برنآح فزضی ف ق را آس و ذ. در ای راعشب در ثخؼ د ادثیبر ض ع زث ط ث ر ػ بی ثزآ رد لذرر ا حقبری ثزخی طب ؼبر دیؾی ثیب یؽ د در ثخؼ ع ث ر ػ سحمیك ؼزفی ذ داد ب اخشقبؿ یبفش اعز در ثخؼ چ بر یبفش بی سحمیك ثزآ رد ذ ؽزح داد ؽذ در دبیب شید یزی دیؾ بد بی مب ارائ ی زدد. 6. مريری بر ادبیات دظ اس آ ى ارائ وزد ذ خب 4 راثی غ )933( اد ارد 5 چ جز ی )933( ا حقبر ظزی را چ ذخب ج 6 ز ز )934( ؽبخ ا ذاس یزی لذرر ا حقبری را طزح وزد. ای ؽبخ اس غجز ؽىبف لی ز حق شی بیی س یذ آ در یه ث ب یب ف ؼز ث لی ز آ حق حبعج یؽ د. طب ؼبر سدزثی فزا ی ثؼذ اس طب ؼ 7 ا سب )974( ثب اعشفبد اس Kumbhakar, Baardsen and Lien 3 Markup 4 Robinson, J. 5 Chamberlain, E. 6 Lerner, A. P. 7 Iwata 2 طزح آ بر یزی اس وبر ب بی ف ؼشی د فز وبرو ثیؾشز عب 392.

4 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 8< سى یه بی الشقبدع دی ث ظ ر ثزآ رد لذرر ثبسار یب درخ ا حقبری ف بیغ ا دب ؽذ اعز. در ای طب ؼبر ؽبخ دبی ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ؽبخ ز ز اعز. ثزع ب )989( ج ا طب ؼبر ف ؼشی جش ی ثز الشقبدع دی را»عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ«(NEIO) ب ذاری وزد. ثؼذ اس آ ا شؾبر داد بی رع ی اس یه طزف دیؾزفز سى یه بی الشقبدع دی اس ع ی دی ز س ی طب ؼبر سدزثی فزا ا ی را ثزای ثزآ رد لذرر 3 2 ا حقبری فزا د. ثزای ثب اهلل ىبرا )203( اع ب چغی )202( ا ری ثزیب )202( اعز. 4 دز ف دی زا )2007( ز ری ثز طب ؼبر خش ف دار ذ. در ایزا ث ظ ر ثزآ رد لذرر ا حقبری ثبسار ب ف بیغ طب ؼبر خش فی ا دب ؽذ ضؼیز دارد. ؽ یىیسبػ ر سی درخ رلبثز ا حقبر ف بیغ )393( ثب ث ز یزی اس ذ غیزعبخشبری ؽبخ ز ز را ثب ر یىزد دبرا شزیه رد ارسیبثی لزار داد ا ذ. یبفش بی مب ا حقبر ثز ؽىبف یب لی ز حق شی بیی را سبییذ یو ذ. چ ی ثزرعی ر ذ ؽبخ ز ز ثز ث ج د ا ذن ؽزایط رلبثشی طی د ر رد ثزرعی دال ز خذادادوبؽی ىبرا )393( در طب ؼ خ د لذرر ا حقبری ثخؼ ف ؼز ایزا اثزار آ را ثز رؽذ الشقبدی ثب اعشفبد اس ر یىزد برنآح در سا ثزرعی د ا ذ. شبیح ؾب ید ذ یىذی ز ثب ىبری ث ث ب ب ف بیغ درفذ 9 در شید آ ب یدزداس ذ. ی یز ذ و رلبثز حذ د ث ب ب در الشقبد وؾ ر دز ث وب ؼ ضزیت رؽذ الشقبدی در ایزا ؽذ اعز. چ ی دض یب ىبرا )390( ثب اعشفبد اس ر یىزد بدبرا شزیه ؽىبف ثی لی ز شی بیی را در لب ت یه ذ و ر یی ثزرعی وزد ذ. شبیح ؾب ید ذ حذ د 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری ث د س ا غش ا ذ ؽىبف ؼ بداری ثی لی ز شی بیی ایدبد و ذ. ثزرعی ثزخی اس سزی طب ؼبر زث ط ث سؼیی درخ لذرر ا حقبری ثبسار یب ف بیغ در عطح ثی ا ی داخ وؾ ر ؾب داد دیؾزفز بی سیبدی در ث ج د ر ػ بی سخ ی Bersnahan 2 Ullah, Ghani and Javed 3 Aguirregabiria 4 Perloff, Karp and Golan

5 8= اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ثزای لذرر ا حقبری ثز ج بی ؽبخ ز ز ؽى زفش اعز. اس طزف دی ز طب ؼبر سدزثی و ؽ بخز ضؼیز رلبثز ا حقبر ف بیغ ث د ا ذ چب ؾی در رد داد بی در دعشزط ثزای سخ ی ذ ظزی خ د داؽش ا ذ. ا ب دیؾزفز سى یه ب س چب ؼ و ج د داد ب را اس ثی جزد اعز سیزا رفغ ای چب ؼ ػ ذسب ث عغبر ا شؾبر د ذ آ بر زث ط یؽ د. ا ب آ ب یش ػ ب ثب چب ؼ بی ث دخ ای اخ غش ذ ث بثزای ثزخی دض ؾ زا درفذد ثزآ ذ ا ذ اس سى یه بیی اعشفبد و ذ و یبس ث اطالػبر آ بری و شزی داؽش ثبؽ ذ. یىی اس ای آ ری ب ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری اعشفبد اس س اثغ زسی سقبدفی اعز. وب ج وبر ىبرا )202( دظ اس ثیب چ ذی ضؼف ؽبخ ز ز در رد حبعج لذرر ا حقبری ب ذ در ظز زفش خطب بی ث ی یبثی فی ؽذ مذار ػذدی ؽبخ در طب ؼبر سدزثی بؽی اس ایغشب ث د فبدق ج د فزك ثبسد ی ثبثز ث میبط در بی رد طب ؼ حذ دیز بی داد یا ثز شی بیی سالػ وزد ذ ثزای غ ج ثز ضؼف بی ثبال خق فب چب ؼ و ج د داد ای ر ؽی خذیذ ثب اعشفبد اس ذ س اثغ زسی سقبدفی ارائ و ذ و ػ ب ثزای ثزآ رد اعشفبد ع د وبرآیی یؽ د. غشزػ اعز. ثزای ثب اس ای اعشفبد ػذ وبرآیی ر ػ ث ب ب اس طزیك ثزآ رد سبثغ س یذ شی یب ثزای سخ ی لذرر ا حقبری ف بیغ در حب 2 ا ریب اعشبی جبوظ )202( ثزای ثبسار ا ىشزعیش وب یفز یب ب غ 4 3 ىبرا )204( در عغ الشقبد ا زصی دا ؾ ب و ثزای ثبسار ع آ ثبیزخی 5 آسا )204( ثزای لذرر ا حقبری ثب ه زا ی دش 6 ىبرا )205( ثزای ف بیغ 7 غذایی ایبالر شحذ آ زیىب اعشفبد وزد ا ذ. در ثخؼ ع دظ اس ؼزفی ای ر ػ اس آ ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ف بیغ ایزا اعشفبد خ ا ذ ؽذ. ز ری ثز ذ بی سقبدفی زسی وبرثزد بی آ را در طب ؼبر وب ج وبر ی )2000( و ی دی زا )2005( وب ج وبر )2006( زی )2009( یس ا یبفز. 2 Orea and Steinbuks 3 Germeshausen, Pankeb and Wetzelb 4 Cologne 5 Bairagi and Azzam 6 Lopez, Zheng and Azzam 7 لبث س خ اعز و دش آسا اس خ دا ؾ ذا ی غش ذ و در س ی طب ؼبر عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ دعشب رد بی لبث الحظ ای داؽش ا ذ فبحت ر ػ یثبؽ ذ.

6 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( ريش تحقیق ي معرفی مدل ا ی ثبر ز ز) 934 ( ؽبخقی ظزی ارائ د و ثز دبی آ ثش ا لذرر ثبسار را ا ذاس یزی وزد. ای ؽبخ ث ف رر سؼزیف یؽ د و لی ز حق یب عشب ذ - شی بیی س یذ حق یب عشب ذ ؽبخ ز ز اعز. ای ؽبخ ثی ففز یه سغییز یو ذ. ففز ثیب ز رلبثز وب یه ؾب د ذ ا حقبر وب اعز. زچ اس ففز ث یه شدیه ؽ ی اس درخ رلبثز وبعش ؽذ ثز درخ لذرر ا حقبری اضبف یؽ د. اس آ دب و ؼ ال اعشفبد اس آ ثزای ث دعز آ رد ثزای حممب غیزلبث ؾب ذ اعز یه ر یىزد ثزآ رد سبثغ شی و طب ؼبسی ب ذ اعز. ایز ىبرا )2002( 2 فزا )999( عبس ب ر ػ آی ی ز ف ؼشی شی بیی ثزآ رد یو ذ. 3 ىبرا )995( سدزثی خذیذ اعز و ؽبخ ز ز اع ب چغی ای ر یىزد را ث وبر زفش ا ذ. )202( ا ری ثزیب سخ ی عی ث را )202( دز ف )2007( ثزع ب )989( ای ر یىزد را ث ط ر وب ؽزح داد ا ذ. ر یىزد دی ز غیز غشمی ىبرا حذ دیز سخ ی غشمی سبثغ شی ر یىزد عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ ای اعز و آ ب ػال ثز ؽز ط خش ف ثزای ی وبال ب عبخشبر ثبسار یبس ث داد بی زث ط ث مبدیز عشب ذ لی ز ػ ا س یذ دار ذ و ػ ب در دعشزط یغش ذ. ثزای ر بیی اس ای حذ دیز اعشفبد اس س اثغ سقبدفی زسی دیؾ بد ی زدد. ای ر یىزد فزك یو ذ و سبثغ س یذ اعشب ذارد ث ف رر اعشفبد ؽذ در س یذ عشب ذ اعز. و غیز فی دارای ؾشك د یثبؽذ. شاد سبثغ س یذ اعز و سبثغ ثجز غیزوب ؾی در عشب ذ ثزداری اس بد بی ؽبخ سغییزار سى صی یثبؽذ. سبثغ س یذ سبثؼی ش ب ی حذال شی و یه سبثغ شی و ث ف رر ثزداری اس لی ز ػ ا س یذ اعز. ای اعز. س ب ی و ثبسار رلبثشی ثبؽذ لی ز ثزاثز شی بیی برنآح ثزاثز ففز اعز. در ف رسی و لی ز ثشريسز اس شی بیی ؽ د ثبسار ث ع ز ا حقبر زایؼ خ ا ذ داؽز. ا ز ث خبی ؽبخ ز ز اس راثط - θ ثزای حبعج Weiher, Sickles and Perloff 2 Wolfram 3 Aiginger, Brandner and Wüger

7 9 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی برنآح اعشفبد ؽ د. یه ارسػ ثجز ثزای θ دارد. ث ػجبرر دی ز )( دال ز ثز رفشبر غیزرلبثشی در ثبسار حق ثجز ث د θ ث ای ؼ ب اعز و لی ز ثشريسز اس شی بیی اعز. چ مبدیز ثجز غش ذ ثب ضزة طزفی راثط )( در غجز خ ا ی داؽز: )2( اس آ دب و ثزاثز ع فز ػ یب ارسػ عشب ذ اس شی و اعز ػ ب داد بی آ در اطالػبر آ بری لبث دعشزط اعز. در ادا ثزای سجذی ب ؼبد )2( ث یه سغب ی اس دبرا شز اعشفبد یؽ د. ث بثزای : μ )3( در راثط )3( دبرا شز غیز فی ؽىبف ثی لی ز شی بیی س یذ حق را ؾب ید ذ و لذرر ا حقبری یب برنآح سؼزیف یؽ د. برنآح ففز دال ز ثز رفشبر وب ال رلبثشی یب رلبثز وب برنآح ثشريسز اس ففز ؾب د ذ رفشبر غیزرلبثشی اعز. برنآح ث ف رر غشمی اس راثط )3( لبث حبعج یغز سیزا اطالػبر وؾؼ شی غجز ث س یذ در اخشیبر دض ؾ زا یغز. ث بثزای یبس ث سخ ی غیز غشمی شی بیی اعز. اس طزف دی ز ى اعز مذار ع ز چخ راثط )3( ث عی شغیز بی غیزلبث ؾب ذ شبثز ؽذ ثبؽذ. ثزای اػ ب ای اثزار یه ػب خطبی شمبر د طزف ب ذ )3( اضبف ی زدد. )4( ε در ع ز راعز راثط حب ا ز فزك ؽ د و سبثغ شی ثزای یه ث ب یب ف ؼز ث ف رر ثبؽذ در ػ فز سبثغ شی ث ؽى سجؼی ا ؼطبفدذیز سزا غ ي ا شخبة داؽز: ؽ د خ ا ی س خ ؽ د و ؽبخ ز ز ث ف رر ای د یه راثط س بظز یه ث یه دار ذ ث بثزای یس ا ؽز:. سؼزیف یؽ د و ثب θ سؼزیف ؽذ در ای ر ػ شفب ر اعز ا ب

8 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 96 )5( ( ) t tt t در راثط )5( سؼزیف شغیز ب ب ذ ذؽش اعز. اس آ دب و ذف ای مب ثزآ رد برنآح در راثط )4( اعز یبس ث ثزآ رد سبثغ شی یغز سیزا ا ز اس راثط )5( غجز ث س یذ ؾشك زفش ؽ د راثط سیز ث دعز یآیذ. t )6( لبث س خ اعز و راثط )6( وؾؼ شی ای را ا ذاس یزی یو ذ و ب ؼى ط ؼیبر ثبسد ی ث میبط )RTS( اعز. ای ف در راثط )7( ؾب داد ؽذ اعز. )7( ا ز راثط )6( در راثط )4( خبی ذاری ؽ د خ ا ی داؽز: )8( س خ ؽ د و خطبی سزویجی ( μ( در راثط )8( دلیمب ؾبث خشء خطبی سبثغ شی سقبدفی زسی اعز و خشء خطبی μ یه خطبی یه طزف غیز فی اعز خشء خطبی یه خطبی د طزف شمبر اعز سخ ی راثط )8( ث وبر زفز )وب ج وبر ر ػ حذاوثزعبسی ث ب ؽذ اعز. ث بثزای یس ا ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی ε را ثزای 2000(. ر یىزد سبثغ سقبدفی زسی یه 2 درعز بیی اعز و ثز فز ك س سیؼی سیز ثزای اخشای خطبی سقبدفی ثبیذ وزد: ) چ فزك ؽذ سبثغ شی در راثط )5( اس درخ یه در لی ز بد ب اعز دظ ثبؽذ و اػ ب آ در راثط )8( غشزػ آ راثط )9( را حبف خ ا ذ Kumbhakar and Lovell 2 Maximum Likelihood Estimation

9 97 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی - t )9( و اس سمغی لی ز س ب ی بد ب ث یه بد ؾخ ث دعز یآیذ. ثزای ثب ا ز س ب ع بد یز ی وبر عز بی بد بی اعط ای داؽش ثبؽی اس سمغی لی ز بد بی عز بی اعط ای ثز لی ز بد یز ی وبر ػ ال لی ز د ػب ث عی لی ز یز ی وبر ز ب ؽذ اعز. اس آ دب و برنآح در ر اثط ثبال ث ؽى ؾب داد و : )0( θ سؼزیف ؽذ اعز ث بثزای یس ا θ ث بثزای دظ اس سخ ی μ دبرا شز بی ر اثط )9( اس راثط سیز θ ثزآ رد یؽ د. t )( در بیز ثب اعشفبد اس سیز حبعج د. سخ ی سد ؽذ اس راثط )( یس ا ؽبخ ز ز را ث ؽى θ θ θ θ )2( ر ػ خبی شی ثزای ثزآ رد راثط )9( اعشفبد اس ر ػ فبر دزای ز )995( یب سبثغ فبف ای بد ب ث ػ ا سبثغ سجذی ی سبثغ شی اعز و در ای ف رر ثزاعبط سبثغ سجذی ی بد ای راثط سیز ث دعز خ ا ذ آ ذ: t )3( و - یثبؽذ. ای غجز اس سمغی مذار س ب ی بد ب ث مذار یه بد ؾخ ث دعز یآیذ. ثزای ثب ا ز س ب ع بد یز ی وبر عز بی بد بی اعط ای داؽش ثبؽی اس سمغی مذار بد بی عز بی اعط ای ثز مذار بد Färe and Primont

10 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 98 یز ی وبر ػ ال مبدیز د ػب دی ز ث عی مذار یز ی وبر ز ب ؽذ اعز در شید در راثط )( ث خبی خزج وغز و وؾؼ شی ای ثزاعبط لی ز ػ ا اعز یس ا وؾؼ شی ای را ثزاعبط سبثغ سجذی )راثط )3(( خبی شی د برنآح را ث ب ر ػ ثزآ رد وزد. ثزای ثزآ رد وؾؼ شی ای خ ز ثزآ رد برنآح ثب ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی یس ا اس سبثغ سجذی فبف ای اعشفبد وزد. در ای طب ؼ ذ ر زعی ی سبثغ سقبدفی زسی ثزای 36 رؽش فؼب یز )وذ چ بر رل ی )ISIC )3( ث ؽى سیز ؾب داد یؽ د. )4( د ر س ب ی زسجط ثب راثط t t t t t t t t و ع فز ػ اس شی و عشب ذ بریش غجز بد عز بی ث یز ی وبر بریش غجز بد اعط ای ث یز ی وبر شغیز ر ذ س ب ی اعز. شغیز اثغش ای ذ اس داد بی غجز ارسػ فز ػ ث شی و زث ط ث 36 وذ چ بررل ی ISIC یب ثز اعبط داد بی شؾزؽذ طزح وبر ب بی ف ؼشی 0 فز وبرو ثیؾشز زوش آ بر ایزا اعشخزاج حبعج ؽذ اعز. شغیز بی س ضیحی یش ؽب ارسػ عشب ذ سؼذی ؽذ ثب ؽبخ لی ز س یذو ذ ثخؼ ف ؼز ع ػب س یذ اعز. سؼذاد یز ی وبر ز وذ چ بررل ی ارسػ بد بی اعط ای و ؽب ا زصی عبیز بد بی اعط ای اعز. ای شغیز ثب ؽبخ لی ز قزف اعط ای زث ط ث ثخؼ ف ؼز سؼذی ؽذ اعز. بد خ دی عز بی یش خ د یغز ث بثزای ثزای مب حبضز ثزآ رد زدیذ ثب ؽبخ لی ز عز بی ذاری بخب ثخؼ ف ؼز سؼذی زدیذ. ر ػ ثزآ رد خ دی عز بی ثزای ز وذ چ بررل ی در ادا ثیب خ ا ذ ؽذ. چ ی ث ظ ر ثزآ رد ذ یبد ؽذ اثشذا شغیز بد بی اعط ای خ دی عز بی ثز سؼذاد یز ی وبر سمغی زدیذ عذظ بریش طجیؼی ای غجز ب در ذ ارد ؽذ. س عط ز افشار ثزآ رد ؽذ ثزاعبط آ یس ا برنآح را در ز وذ چ بررل ی ثزای عب بی رد طب ؼ ثزآ رد د. چ ی ث ظ ر سخ ی خ دی عز بی اثشذا راثط سیز ثزآ رد ؽذ. )5( ( )

11 99 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی دظ اس ثزآ رد راثط )5( آ شی بریش زفش اس ضزایت اس راثط ث دعز آ رد خ دی عز بی ز وذ چ بررل ی در عب 373 ثزآ رد ؽذ. در بیز اس راثط سیز خ دی عز بی خب طی عب بی ثزای 36 وذ چ بررل ی ISIC )6( حبعج ؽذ. t ( - ) t- t در ادا لج اس سخ ی سح ی شبیح ذ فش ی اعز طبثك طب ؼ ث سی ىبرا )202( ذ سقبدفی زسی اس حبظ آ بری یه ذ ر زعی ی ثب خطبی سزویجی اعز و در چبرچ ة زس س یذ یب زس شی ثزآ رد یؽ د. چ ی خشء خطبی سزویجی ػذ وبرآیی در ای ذ ب طی س ب ثبثز یب شغیز در ظز زفش یؽ د. اس طزف دی ز ا ىب خذاعبسی اثزار ب ی احذی ؾب ذ ؾذ اس خشء ػذ وبرآیی خ د دارد و ش بعت ثب ز وذا اس ای فز ك ر ػ بی خش فی ثب س خ ث داد بی مطؼی یب سبث یی دیؾ بد ؽذ اعز. ای ر ػ ب در یه طیف غشزد لزار ی یز ذ و در یه عز آ ر ػ بیی اعز و س ب اثزار 2 س ب ی غیزلبث ؾب ذ احذ ب را ث ػذ وبرآیی شغت یو ذ آی ز ىبرا )977( در عز دی ز طیف ر ػ بیی و اثزار ب ی احذی سغییز س ب ی ؾب ذ ؾذ را اس ػذ وبرآیی 3 خذا در ظز ی یز ذ زی )2005(. ثب خ د ای طیف غشزد اس ر ػ بی ثزآ رد چ خشء خطبی غیز فی برنآح شید س ب ی اثزار ؾب ذ ؾذ س ب ی احذی اعز در یه وبرثزد غیز ؼ اس ذ سقبدفی زسی وب ج وبر ىبرا ) 202 : )5 خذاعبسی آ ب ا یز خ ا ذ داؽز. ث بثزای ر یىزد آی ز ىبرا )977( ثزای ثزآ رد برنآح اعشفبد ؽذ اعز. 8. وتایج تجربی ثزای اط ی ب اس خؼ ی ج د ثزآ رد ب اثشذا 4 آس دیىی ف ز سؼ ی یبفش شغیز ب ا دب ؽذ. Pelotti, Daidone, Ilardi and Atella 2 Aigner, Lovell and Schmidt 3 Green 4 Augmented Dickey Fuller

12 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 9: شبیح ؾب داد شغیز ب در عطح ایغشب غش ذ. عذظ ثب اعشفبد اس ز افشار اعشبسب سبثغ زسی سقبدفی راثط )4( ثب ر یىزد آی ز ثزآ رد ؽذ. لج اس حبعج برنآح ای فزضی ثزرعی ؽذ و آیب ثزآ رد ثبیذ در چبرچ ة ر زعی حذال زثؼبر ؼ ی ثب خشء خطبی اعشب ذارد ا دب ؽ د یب در لب ت ˆ it ) ثب مذار ( سبثغ سقبدفی زسی آ بر چید زث ط ث ای فزضی درخ آسادی یه دال ز ثز رد فزضی ففز دارد ث بثزای ذ ثبیذ ث ف رر سقبدفی زسی ثزآ رد ؽ د. دظ اس سخ ی ذ t t اعشخزاج زدیذ. t ŷ it ب خشء راثط )4( خطبی غیز فی اعز ب وؾؼ شی ای ثزاعبط سبثغ سجذی فبف ای ثز اعبط بد بعز. اس سمغی ای د دبرا شز برنآح حبعج ؽذ. ؼى ط وؾؼ شی ای ثبسد ی ث میبط ث دعز آ ذ. چ ی اس شبیح ثزآ رد ؾب ید ذ یب ی برنآح در عطح س ب ی وذ بی چ بررل ی ISIC ثزاثز ثب 23 درفذ اعز یؼ ی ف بیغ خش ف لی ز حق الر خ د را ث ط ر ش عط 23 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی وزد ا ذ )خذ (. ث ػجبرر دی ز یه رفشبر رلبثز ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ایزا خ د دارد. ث بثزای فزضی مب سبییذ ی زدد. چ ی یب ی ثبسد ی ث میبط 0/95 اعز و و چهسز اس یه اعز )خذ (. )RTS( جديل. خالص وتایج برآيرد مارکآپ ي بازد ی ب مقیاس در صىایع ایران متغیر تعداد مشا دات میاوگیه اوحراف استاودارد حداقل حداکثر 3/65 0/02 0/2 0/24 25 ػب ػذ وبرآیی 3/57 0/02 0/20 0/23 25 برنآح 3/36 0/78 0/0 0/95 25 ثبسد ی ث میبط جغ: یبفش بی دض ؼ ای یبفش ؾب ید ذ ف بیغ وؾ ر اس فزف بی بؽی اس میبط ث ز ذ یغش ذ. ث بثزای عیبعز ذارا ثخؼ ف ؼز ایزا یس ا ذ ثب فزا عبسی ثغشز الشقبدی غشزػ فؼب یز بی ف ؼشی در لب ت سؼب ی ب س عؼ ثبسار بی فبدراسی ف بیغ را ث ع ز اعشفبد اس فزف بی بؽی اس میبط ذایز و ذ.

13 9; اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی شبیح ثزآ رد برنآح ؽبخ ز ز ثب ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی ؾب ید ذ و در د ع حذ د 98 درفذ ف بیغ لی ز را ثیؼ اس 20 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی وزد ا ذ و رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. خشییبر ای شبیح ؾب ید ذ و 2/2 درفذ ف بیغ ؽب ع ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( اس برن آح و شز اس 0 درفذ ثزخ ردار غش ذ یؼ ی رفشبر رلبثشی دار ذ. 43 درفذ ف بیغ ؽب 58 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثی 0 سب 20 درفذ داؽش ا ذ. 37/5 درفذ ف بیغ ؽب 5 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثی 20 سب 30 درفذ داؽش ا ذ. چ ی 7 درفذ ف بیغ ؽب 24 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثیؼ اس 40 درفذ داؽش ا ذ و رفشبری وب ال غیزرلبثشی را ؾب ید ذ. ای شبیح ثب طب ؼبر خذاداد ىبرا )393( و ثیب ؽذ 9 درفذ ف بیغ رفشبر غیزرلبثشی دار ذ ؽ یىی سبػ ر سی )393( و دال ز ثز برنآح ثی 30 سب 40 درفذ در اوثز ف بیغ دارد غ یثبؽذ. در مبث ثزخی طب ؼبر ب ذ دض یب شید یزی وزد ا ذ و س ب 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری غش ذ. ای شید اس ثزآ رد درفذ ا حقبر در ای مب و شز اعز ا ب چ ب درفذ ثبالیی اس ا حقبر در ف بیغ ایزا را ؾب ید ذ ث بثزای یس ا فز ثب شبیح ای مب عبس بر اعز. چ ی طجك ثز الؼیز بی الشقبدی وؾ ر اعز. ثزای ثب لی ز حق الر س یذ داخ ار ثبالسز اس حق الر ؾبث ارداسی اعز یب اس دعز داد ثبسار بی فبدراسی ثزخی اس حق الر ف ؼشی ث د ی بس ا ی رلبثز لی شی اعز یب ث ز ری دبیی ػ ا س یذ اس ای خ اعز. جديل 6. تعداد ي درصد فراياوی صىایع بر حسب درصد مارکآپ مارکآپ)وسبت قیمت ب سیى و ایی( سب 0 درفذ تعداد رشت فعالیت)صىعت( درصد فراياوی 2 /2 43 /3 37 /5 7 0 سب 20 درفذ 20 سب 30 درفذ ثیؼ اس 30 درفذ جغ: یبفش بی دض ؼ

14 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 9< شبیح ثزآ رد برنآح رؽش فؼب یز بی ف ؼشی ایزا طی عب بی ؾب ید ذ ػذد برنآح ث ط ر ش عط /23 اعز. یؼ ی لی ز حق الر ف بیغ ث ط ر ش عط 23 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی ؽذ اعز و ؾب د ذ یه رفشبر رلبثز ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ایزا اعز. چ ی یبفش ب ؾب ید ذ ثزخالف ا ذاف سؼیی ؽذ در اع بد ثبالدعشی وؾ ر اس خ ع ذ چؾ ا ذاس 20 عب عیبعز بی و ی الشقبد مب شی ثز ب بی س عؼ ج ی ثز ضز رر غشزػ رلبثز خ یزی اس سؾذیذ ا حقبر در طی س ب س ا بیی ف بیغ در سؼیی لی ز ثبالسز اس شی بیی یب ب لذرر ثبسار افشایؼ داؽش اعز ث ط ری و برنآح ف بیغ اس ش عط 20 درفذ در عب 374 ث ش عط 27 درفذ در عب 385 افشایؼ یبفش اعز. عذظ سب عب 388 وب ؼ ؾب ید ذ د ثبر در عب 392 ث 23 درفذ افشایؼ ییبثذ و چ ب ثبالسز اس درفذ برنآح در عب 374 اعز )خذ 3(. ث بثزای الذا بر دیؼثی ی ؽذ در ل ا ی مزرار فؼ ی ش ا غش اعز ثز ػ بیذ عیبعز بی خذیذی ثزای غشزػ رلبثز الس اعز. ثزای ای ظ ر ثزرعی سدزث وؾ ر بی س عؼ یبفش درط بی فیذی ثزای ایزا خ ا ذ داؽز. جديل 7. مت سط مارکآپ صىایع ایران طی سال ای 8;7-6=7 سال مارکآپ /20 /22 /20 /2 /24 /23 /23 /24 /22 شاخص لرور 0/7 0/8 0/6 0/7 0/20 0/8 0/9 0/9 0/8

15 9= اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی سال یب ی جغ: یبفش بی دض ؼ مارکآپ /23 /25 /27 /25 /25 /2 /2 /2 /26 /25 /23 شاخص لرور 0/9 0/20 0/2 0/20 0/20 0/7 0/7 0/8 0/2 0/20 0/9 9. وتیج گیری ي پیشى اد ا در ای مب اس ر یىزد دبرا شزیه س اثغ سقبدفی زسی ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ف بیغ وبرخب ای ایزا اعشفبد ؽذ اعز و در الغ ر ػ خذیذ شفب ر اس ر یىزد بی لج ی ب ذ ر ػ بی عبخشبری یب عبس ب ف ؼشی وبرثزدی خذیذ اعز. یض ی ای ر یىزد آ اعز و یبس ث حذال داد ب دارد. چ ی شبیح ؾب داد و ش عط ثبسد ی غجز ث میبط ف بیغ در ایزا و شز اس یه اعز در د ع شدیه 98 درفذ ف بیغ ایزا رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. چ ی برنآح ف بیغ در طی س ب رد طب ؼ فؼ دی ث د اعز. ای شبیح ثب طب ؼبر خذاداد ىبرا )393( و ثیب ؽذ 9 درفذ ف بیغ رفشبر غیزرلبثشی دار ذ ؽ یىی سبػ ر سی )393( و دال ز ثز برنآح ثی 30 سب 40 درفذ در اوثز ف بیغ دارد غ اعز. در مبث ثزخی طب ؼبر ب ذ دض یب شید یزی وزد ا ذ و س ب 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری یثبؽ ذ.

16 یز فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( :5 در ز ف رر یبفش بی مب ؾب ید ذ طی عب بی اخیز ثز خالف سبویذ عیبعز ب ا ذاف اع بد ثبالدعشی وؾ ر ثز غشزػ رلبثز وب ؼ ا حقبر ث ب بی ف ؼشی رفشبری ا حقبری داؽش ا ذ سز اس آ لذرر ا حقبری آ ب طی س ب ر ث افشایؼ ث د اعز. ثز ای اعبط ضز رر دارد و عیبعز بی ف ؼشی خ د در راعشبی وب ؼ ا حقبرار سغییز خ ز د ذ. ثزای ثب ا شیبسار خبؿ ث ثزخی اس ف بیغ غ ؽ د. چ ی ثب س خ ث سدزث ثجز ث ج د رلبثز سحز فؾبر رلجبی خبرخی س فی یؽ د ثزای ایزا ف بیؼی و عب ب اس د را سادیؾب ذؽش ثب عیبعز وب ؼ سؼزف ب در ؼزك رلبثز خبرخی لزار ذ. در مبث اعشب ذارد بی ط ئ ثزای س یذ اردار حق الر ف ؼشی ثزلزار ؽ د. در بیز ثب س خ ث فزف بی بؽی اس میبط دبیی ف بیغ در ایزا س فی یؽ د عیبعز ذارا ثب فزا عبسی ثغشز الشقبدی ثبػث غشزػ فؼب یز در لب ت سؼب ی ب ؽذ ف بیغ را ث ع ز اعشفبد اس فزف بی بؽی اس میبط ذایز و ذ. مىابع دض یب خ ؾیذ خذاداد وبؽی فز بد ؽ یىی سبػ ح ذ جی )390(. ارسیبثی ؽىبف ثی لی ز شی بیی در ف بیغ ایزا. د الشقبد مذاری )26(:95 2. خذاداد وبؽی فز بد ؽ یىی سبػ ح ذ جی را ی آساد ع ب )393(. لذرر ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ارسیب یث سأثیزار آ ثز رؽذ الشقبدی ایزا ثب اعشفبد اس ر یىزد برنآح در سا. فق ب رؽذ س عؼ الشقبدی )9(: ؽ یىی سبػ ح ذ جی ر سی ػ ی )393(. حبعج دبرا شزیه ؽبخ ز ز ارسیبثی درخ رلبثز ا حقبر ف بیغ ایزا. فق ب ذ غبسی الشقبدی )3)27((: زوش آ بر ایزا طزح آ بر یزی وبر ب بی ف ؼشی 0 فز وبرو ثیؾشز عب بی Aigner, D. K. & Lovell and Schmidt, P. (977). Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Function Models. Journal of Econometrics, 6: Aguirregabiria,V. )202(. Empirical Industrial Organization: Models, Methods, and Applications. Available: nization_models_methods_and_applications.

17 : اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی - Aiginger, K. Brandner, P. and Wüger, M. (995). Measuring market power for some industrial sectors in Austria. Applied Economics, 27(4): Bairagi, S. and A. Azzam. (204). Does the Grameen Bank Exert Market Power over Borrowers. Applied Economics Letters, 2: Belotti, F., Daidone, S., Ilardi, G. and Atella, V. (202). Stochastic frontier analysis using Stata. CEIS Tor Vergata, Research Paper Series, Vol. 0, Issue 2, No Bresnahan, T. F. (989). Empirical studies of industries with market power. In R. Schmalensee & R.Willig (Eds.), Handbook of industrial organization, Vol, 2, Amsterdam: Elsevier: Chamberlin, E.H. (933). The theory of monopolistic competition. Harvard University Press. - Färe, R., Primont, D. (995). Multi-output production and duality: Theory and applications. Boston, MA: Kluwer. - Greene, W. (2005). Fixed and Random effects in stochastic frontier models. Journal of Productivity Analysis, 23: Germeshausena, R., Pankeb, T. & Wetzelb, H. (204). Investigating the influence of firm characteristics on the ability to exercise market power - a stochastic frontier analysis approach with an application to the iron ore market. Institute of Energy Economics at the University of Cologne, Working Paper No. 4/7. - Iwata, G. (974). Measurement of Conjectural Variations in Oligopoly. Econometrica, 42(5): Kumbhakar, S. C., Lovell, C. A. K. (2000). Stochastic frontier analysis. Cambridge: Cambridge University Press. - Kumbhakar, S.C., S. Baardsen, and G. Lien. (202). A new method for estimating market power with an application to Norwegian sawmilling. Review of Industrial Organization, 40: Lerner, A. P. (934). The concept of monopoly and the measurement of monopoly power. Review of Economic Studies, (3): Lopez, A. Zheng, B. and Azzam, C. (205). Oligopoly Power in the Food dustr s v s t d: St hast Fr t r r a h. ss at s 5 & WAEA Joint Annual Meetings, San Francisco, California, July: Orea, L. and Steinbuks, J. (202). Estimating market power in homogenous product markets using a composed error mode: application to the California electricity market. CWPE Working Paper Perloff, J. M. Karp, L. S. & Golan, A. (2007). Estimating market power and strategies. New York, NY: Cambridge University Press.

18 فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( :6 - Robinson, J. (933). The economics of imperfect competition. London: Macmillan. - Schmalensee, R. (202). On a level with dentists? Reflections on the evolution of industrial organization. Review of Industrial Organization, 4 (3): Ullah, A., Ghani, E. and Javed, A. Y. (203). Market power and industrial performance in Pakistan. PIDE, Working Paper, Weiher, J. C. Sickles, R. C. and Perloff, J. M. (2002). Market power in the US airline industry. In D. J. Slottje (Ed.), Measuring Market Power: Wolfram, C. D. (999). Measuring market power in the British electricity spot market. American Economic Review, 89(4):